Απόφαση για το θέμα

«Παγκύπριες Εξετάσεις Τετραμήνων (Γ’ Λυκείου)»

ΠΣΓΑ, 24 Ιουνίου 2021

Η Παγκύπρια Συνδιάσκεψη Γενικών Αντιπροσώπων της ΟΕΛΜΕΚ (ΠΣΓΑ), η οποία συνήλθε στη Χοιροκοιτία στις 24 Ιουνίου 2021, ενέκρινε το ακόλουθο ψήφισμα σχετικά με το θέμα «Παγκύπριες Εξετάσεις Τετραμήνων (Γ’ Λυκείου)»:

Το Νομοσχέδιο του ΥΠΠΑΝ με τίτλο «Ο ΠΕΡΙ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΤΕΤΡΑΜΗΝΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2021», που προνοεί τη διαφοροποίηση του συστήματος πρόσβασης των μαθητών/-ριών στα Πανεπιστήμια, ανατρέπει πλήρως τη φιλοσοφία που επικαλέστηκε το ΥΠΠΑΝ το 2017 για τον διαχωρισμό των Παγκυπρίων Εξετάσεων (Απόλυσης και Πρόσβασης) και την εφαρμογή των Εξετάσεων Τετραμήνων, ακυρώνοντας όλα τα επιχειρήματα που είχε χρησιμοποιήσει τότε στον διάλογο με τους εμπλεκόμενους και ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων όπου ψηφίστηκαν σε Νόμο τον Φεβρουάριο του 2017, όπως για παράδειγμα ότι:

• «Το υφιστάμενο σύστημα των Παγκύπριων Εξετάσεων εξυπηρετεί δύο σκοπούς (Απόλυση και Πρόσβαση) και «αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλούνται διάφορα προβλήματα και στρεβλώσεις στην όλη διαδικασία, όπως την απόδοση έμφασης στο συγκριτικό βαθμό της αξιολόγησης και την παραγνώριση σε μεγάλο βαθμό του διαμορφωτικού σκοπού» (βλ. Έκθεση Ειδικής Επιτροπής για τις Παγκύπριες Εξετάσεις που συστάθηκε το 2014).

• «Το να βάζεις δύο εξετάσεις, που έχουν διαφορετική φιλοσοφία και σκοπό και να τις ενοποιείς, αποτελεί στρέβλωση» (βλ. Έκθεση Ειδικής Επιτροπής για τις Παγκύπριες Εξετάσεις).

• «Με το διαχωρισμό των δύο εξετάσεων θα επιτευχθεί η ποιοτική αναβάθμιση των εξεταστικών δοκιμίων όσο και ο εντοπισμός των γνωστικών αδυναμιών των μαθητών» (βλ. Έκθεση Ειδικής Επιτροπής για τις Παγκύπριες Εξετάσεις).

Εν ολίγοις, σύμφωνα πάντα με την Έκθεση της Επιτροπής για τις Παγκύπριες Εξετάσεις που είχε συσταθεί το 2014 και την πρόταση που το ΥΠΠΑΝ κατέθεσε στη Βουλή και ψηφίστηκε το 2017, η φιλοσοφία των Εξετάσεων Τετραμήνων είναι εντελώς διαφορετική από τη φιλοσοφία των Εξετάσεων Πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο, γιατί οι μεν στοχεύουν στη διαμορφωτική και οι δε στην τελική αξιολόγηση. Η θέση που είχε διατυπωθεί τότε ότι «οι Εξετάσεις Τετραμήνων θα έχουν διαμορφωτικό χαρακτήρα...» (βλ. Πρόταση Ειδικής Επιτροπής, σ. 12) ανατρέπεται με το νέο Νομοσχέδιο του ΥΠΠΑΝ.

Τίθεται, συνεπώς, εύλογα το ερώτημα, τι ακριβώς έχει αλλάξει και, τέσσερα χρόνια μετά, το ΥΠΠΑΝ αναιρεί όσα υποστήριζε το 2017;  Οι  Παγκύπριες Εξετάσεις Τετραμήνων, που με βάση το Νομοσχέδιο που ετοίμασε το ΥΠΠΑΝ θα εξυπηρετούν δύο διαφορετικούς σκοπούς, δεν αποτελούν σήμερα στρέβλωση; Οι Εξετάσεις Τετραμήνων, που θα είχαν διαφορετική φιλοσοφία από τις Εξετάσεις Πρόσβασης και διαμορφωτικό χαρακτήρα, σήμερα θα μετατραπούν σε εξετάσεις πρόσβασης με συγκριτικό χαρακτήρα;

Πέρα από το γεγονός ότι το Νομοσχέδιο έρχεται σε σύγκρουση με όσα υποστήριζε το ίδιο το ΥΠΠΑΝ το 2017, η ΟΕΛΜΕΚ εκφράζει την αντίθεσή της στην εφαρμογή του για πολλούς λόγους:

• Άλλους σκοπούς υπηρετεί η εξέταση απόλυσης από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και άλλους σκοπούς η πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Δεν μπορεί εξετάσεις διαμορφωτικού χαρακτήρα να επέχουν θέση τελικής αξιολόγησης.
• Οι Παγκύπριες Εξετάσεις, όπως πραγματοποιούνται σήμερα, διασφαλίζουν το αδιάβλητο στη διαδικασία και την αξιοπιστία στα αποτελέσματα. Προς τούτο απαιτούνται χρονοβόρες διαδικασίες και προστίθεται φόρτος εργασίας στα Λύκεια και αντίστοιχα στους εκπαιδευτικούς (Επιτροπές Εξετάσεων, συνεχείς επιτηρήσεις, διαδικασία θεματοθέτησης και βαθμολόγησης από δύο βαθμολογητές, αναβαθμολογήσεις, έλεγχος αποτελεσμάτων, ασφαλής μεταφορά και φύλαξη γραπτών, εξαγωγή αποτελεσμάτων, κ.ά). Οι Παγκύπριες Εξετάσεις διαρκούν περίπου 5-6 εβδομάδες την περίοδο Μάϊου-Ιουνίου, κατά την οποία πολλοί εκπαιδευτικοί καθημερινά απουσιάζουν από τα σχολεία τους για να λάβουν μέρος στη διαδικασία θεματοθέτησης ή να λάβουν οδηγίες βαθμολόγησης. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών εργάζεται υπερωριακά στα εξεταστικά κέντρα και στα κέντρα βαθμολόγησης, προκειμένου να διεξαχθούν με ασφάλεια και με αξιόπιστες διαδικασίες οι Π.Ε. Τα χρονοδιαγράμματα για τη έγκαιρη εξαγωγή των αποτελεσμάτων είναι ιδιαίτερα αυστηρά και περιορισμένα, με όσα αυτό συνεπάγεται για τη λειτουργία των σχολείων.

Το ενδεχόμενο η διαδικασία αυτή να επαναλαμβάνεται δύο φορές το χρόνο συνεπάγεται μεγάλο περιορισμό του ωφέλιμου χρόνου διδασκαλίας. Ουσιαστικά, ολόκληρος ο Ιανουάριος θα χαθεί για σκοπούς διδασκαλίας, όχι μόνο για τη Γ’ Λυκείου αλλά και για τις άλλες δύο τάξεις, αφού είναι αδύνατον να γίνονται ταυτόχρονα Παγκύπριες Εξετάσεις στη Γ’ Λυκείου και μαθήματα για την Α’ και Β’ Λυκείου.

• Οι μαθητές/-τριες θα πρέπει να λάβουν το Φθινόπωρο οριστικές και κρίσιμες αποφάσεις για την επιλογή των μαθημάτων πρόσβασης και απόλυσης, χωρίς να έχει υπάρξει προετοιμασία και ενημέρωση και χωρίς να έχουν στη συνέχεια δικαίωμα αλλαγής, αφού θα τους δεσμεύουν οι επιλογές πριν από τις εξετάσεις του Α’ τετραμήνου. Σημειώνουμε ότι, οι εν λόγω διαδικασίες διαρκούσαν παραδοσιακά μέχρι τον Μάρτιο, δίνοντας στους/στις μαθητές/-τριες και τους γονείς τους το χρονικό περιθώριο ενημέρωσης και ωρίμανσης των αποφάσεών τους. Υπογραμμίζουμε, επίσης, την τεράστια πίεση που θα έχουν οι συνάδελφοι Καθηγητές/-ριες ΣΕΑ να προχωρήσουν στην αναγκαία ενημέρωση των μαθητών/-ριών σε μικρό χρονικό διάστημα, λόγω και της υποστελέχωσης των σχολείων με Καθηγητές/-τριες ΣΕΑ.

• Είναι απορίας άξιον με ποια ψυχολογία θα συνεχίζουν οι μαθητές/-ριες της Γ’ Λυκείου την προσπάθειά τους στο Β’ τετράμηνο, σε περίπτωση που καταγράφουν μία ή περισσότερες αποτυχίες στις εξετάσεις του Α’ τετραμήνου, με βάση τους στόχους που έχουν θέσει για την πρόσβαση στα Πανεπιστήμια και χωρίς να έχουν το δικαίωμα διαφοροποίησης των επιλογών τους.

• Στην Έκθεση της Ειδικής Επιτροπής για τις Παγκύπριες Εξετάσεις που είχε συσταθεί το 2014 επισημάνθηκε η αναγκαιότητα έγκαιρης ανατροφοδότησης των μαθητών/-τριών για τα αποτελέσματά τους. Σημειώνουμε ότι το τέλος Ιανουαρίου τότε δεν είχε θεωρηθεί ικανοποιητικός χρόνος. Τώρα, που με βάση την πρόταση του ΥΠΠΑΝ ο χρόνος ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των Παγκυπρίων Εξετάσεων του Α’ τετραμήνου θα είναι στην καλύτερη περίπτωση το τελευταίο δεκαήμερο Φεβρουαρίου, ο χρόνος ανατροφοδότησης θα είναι ικανοποιητικός;

• Από την πρόταση του ΥΠΠΑΝ προκύπτουν σοβαροί κίνδυνοι για το -μέχρι σήμερα- δυνατό σημείο των Παγκύπριων Εξετάσεων, που είναι αξιοπιστία, η αξιοκρατία και  το αδιάβλητό τους. Οποιαδήποτε σκέψη για διαδικασίες όπως αυτές των εξετάσεων τετραμήνων Α’ και Β’ Λυκείου που πραγματοποιήθηκαν φέτος, θα θέσει σε κίνδυνο και το αδιάβλητο και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.

Η ΠΣΓΑ της ΟΕΛΜΕΚ θεωρεί ότι η ενέργεια του ΥΠΠΑΝ που έρχεται να καταθέσει εσπευσμένα Νομοσχέδιο που προβλέπει μια νέα διαδικασία πρόσβασης, στο παρά πέντε της εφαρμογής όσων ψηφίστηκαν από τη Βουλή τον Φεβρουάριο του 2017, αποτελεί από μόνο του μια έμμεση παραδοχή ότι οι αποφάσεις του 2017 για τη Γ’ Λυκείου δεν μπορούν να εφαρμοστούν (τρεις εξετάσεις σε μια σχολική χρονιά). Από την άλλη είναι αυτονόητο ότι δύο περίπου μήνες πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς δεν μπορούν να ληφθούν πρόχειρες και βεβιασμένες αποφάσεις, εντός ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων, για ένα τόσο σοβαρό θέμα που θα επηρεάσει χιλιάδες τελειόφοιτους.

Ως εκ τούτου, η ΠΣΓΑ της ΟΕΛΜΕΚ καλεί τον Υπουργό Παιδείας να μην προχωρήσει στην κατάθεση του Νομοσχεδίου αναφορικά με τη διεξαγωγή «Παγκύπριων Εξετάσεων Τετραμήνων» στη Βουλή. Συγχρόνως, τον καλεί να καταθέσει πρόταση στη Βουλή για εφαρμογή του υφιστάμενου θεσμού των Παγκύπριων Εξετάσεων για μια ακόμα χρονιά και για αναστολή των ενιαίων απολυτήριων εξετάσεων τετραμήνων για τη Γ’ Λυκείου, ώστε να δοθεί χρόνος για έναν ουσιαστικό διάλογο στη βάση τεκμηριωμένων εισηγήσεων/προτάσεων, με όλους τους επηρεαζόμενους, για τον τρόπο αξιολόγησης των τελειόφοιτων μαθητών, που να εξυπηρετεί τόσο την απόλυση και την πρόσβαση στα Πανεπιστήμια όσο και το διαμορφωτικό σκοπό της αξιολόγησης.

Λευκωσία,  24  Ιουνίου  2021

Αρ. πρωτ.  ΠΣΓΑ ΙΟΥΝΙΟΥ 2021 (ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΩΝ ΤΕΤΡΑΜΗΝΩΝ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ)