ETUCE CEE Round Table
KIEV, 15-17 September 2011
(Working seminar on the impact of the economic crisis
on the education sector)
Ο πρόεδρος της ETUCE, Ronie Smith, ανέφερε στην εισαγωγική ομιλία του ότι η κατάσταση σε σχέση με την οικονομική κρίση δεν άλλαξε και πολύ από πέρσι που έγινε το συνέδριο στο Βουκουρέστι για το ίδιο θέμα. Η οικονομική κρίση ολοένα και βαθαίνει. Υπάρχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις από τους εκπαιδευτικούς, οι μισθοί συρρικνώνονται και μικρότερες συντάξεις μας περιμένουν όταν αφυπηρετήσουμε. Είναι χαρακτηριστικό, είπε, ότι φέτος για πρώτη φορά μετά από πενήντα χρόνια θα πραγματοποιηθεί απεργία των εκπαιδευτικών στη χώρα του.
Τόνισε ότι πολλοί εκμεταλλεύονται την οικονομική κρίση, για να μειώσουν την δύναμη των εκπαιδευτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων και των συνδικάτων γενικότερα. Παράλληλα στην ατζέντα πολλών κυβερνήσεων παραμένει η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, κάτι στο οποίο εκτιμά ότι οφείλουμε να αντισταθούμε σθεναρά, διαφυλάσσοντας το δικαίωμα όλων των νέων να επωφελούνται από ποιοτική δημόσια εκπαίδευση.
Ο Martin Romer (ETUCE Director), άρχισε την παρουσίαση του με τη διαπίστωση ότι τους τελευταίους δυο μήνες η οικονομική κρίση έχει πάρει μια πολύ αρνητική και επικίνδυνη κατεύθυνση. Αναφέρθηκε επιγραμματικά στο ιστορικό της οικονομικής κρίσης, από το 2007-2008 που ξεκίνησε η κρίση του τραπεζικού συστήματος μέχρι σήμερα. Μίλησε για την προσπάθεια να σωθούν οι τράπεζες που παραλληλίστηκε από το νομπελίστα των οικονομικών Joseph Stiglitz με «μετάγγιση αίματος σε κάποιον που έχει εσωτερική αιμορραγία» και ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το ποσό των χρημάτων που δόθηκε γι’ αυτό το σκοπό από το ΑΕΠ πολλών χωρών, αντιστοιχούσε με τις δαπάνες τους για την εκπαίδευση.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις δράσεις που αναλήφθηκαν για έξοδο από την κρίση, αλλά και στη γενικότερη πολιτική που εφαρμόστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για αντιμετώπιση της κρίσης βήμα βήμα, με εξέταση της περίπτωσης κάθε χώρας που αντιμετώπιζε ιδιαίτερο πρόβλημα ξεχωριστά, κάτι που αμφισβητείται αν ήταν τελικά σωστό. Όπως φάνηκε, θα έπρεπε ταυτόχρονα με την εισαγωγή του ευρώ και τη σύνδεση των οικονομιών των χωρών της ευρωζώνης, να δημιουργηθούν μηχανισμοί παρακολούθησης του ευρώ και ελέγχου των οικονομιών των χωρών μελών, ώστε να υπάρχει και κοινή οικονομική πολιτική και όχι μόνο κοινό νόμισμα. Ως κύριο παράδειγμα για στήριξη των επιχειρημάτων του χρησιμοποιήθηκε η Ελλάδα, στην περίπτωση της οποίας βέβαια, μεγάλο μέρος ευθύνης για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, φέρει και το πολιτικό σύστημα, το οποίο απέτυχε να εφαρμόσει σωστή οικονομική πολιτική, σύμφωνα με τον κύριο Romer.
Το σημαντικό, είπε, είναι να μάθουμε κάτι από όλο αυτό. Με τη χρηματοδότηση των τραπεζών βρέθηκαν οι οικονομίες των χωρών στη θέση του τραπεζικού συστήματος, κάτι που ουσιαστικά οδηγεί σε ένα νέο κύκλο κρίσης των τραπεζών προς τις οποίες θα στραφούν οι χώρες. Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα όπου η κρίση βαθαίνει, αφού οι συζητήσεις για βιωσιμότητα της Ευρώπης και του ευρώ ολοένα και φουντώνουν. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση το ευρώ να κρατηθεί, όπως εκτιμούν οικονομικοί και πολιτικοί κύκλοι ισχύος στην Ευρώπη.
Ακολούθως αναφέρθηκαν οι επιπτώσεις της Οικονομικής κρίσης στην εκπαίδευση.
- Περικοπές στις δημόσιες δαπάνες
- Μεγαλύτερος βαθμός ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης
- Περισσότερες περικοπές λόγω μείωσης φορολογικών εσόδων
- Γενικές περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό που αφορούν:
- Παγοποίηση ή μείωση μισθών
- Απλήρωτες άδειες
- Περικοπές σε επιπλέον από το μισθό ωφελήματα (π.χ. υπερωρίες, επιδόματα, οδοιπορικά κ.ά.)
- Παγοποίηση ή μείωση στις συντάξεις/ κοινωνικά ωφελήματα
- Περικοπές στην επιμόρφωση
- Επιπτώσεις στην υλικοτεχνική υποδομή και τις συνθήκες εργασίας.
(π.χ. κτίρια, βιβλία, αριθμός μαθητών κατά τάξη κ.ά.)
- Μειωμένες παροχές, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μεταφορές κ.α.
- Απολύσεις εκπαιδευτικών λόγω:
- Μείωσης αριθμού σχολείων
- Αύξησης των ωρών εργασίας των εκπαιδευτικών
- Αύξηση του αριθμού των μαθητών κατά τάξη
- Μείωση αριθμού προσφερόμενων μαθημάτων
- Αλλαγές στη διοικητική δομή
- Αγορά υπηρεσιών
- Ιδιωτικοποίηση
Στη συνέχεια αναφέρθηκαν παραδείγματα κομβικών στοιχείων για μια νέα πολιτική:
- Μείωση της επιβάρυνσης του χρέους, μειώνοντας τα επιτόκια για τα κρατικά χρεόγραφα.
- Φορολόγηση χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
- Τέλος στους φορολογικούς παραδείσους και τη φοροδιαφυγή.
- Προοδευτικά, δίκαια και αποτελεσματικά φορολογικά συστήματα.
- Εναρμόνιση της ενοποιημένης βάσης κόστους για εταιρικό φόρο.
- Ελάχιστος φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις.
- Αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς και διασφάλιση της δημοκρατικής συμμετοχής.
- Κατανομή των αχρησιμοποίητων διαρθρωτικών ταμείων για τη στήριξη των βιώσιμων επενδύσεων.
- Μεταρρύθμιση της εταιρικής διακυβέρνησης και της λογοδοσίας
- Περισσότερες επενδύσεις σε εκπαίδευση, έρευνα, καινοτομία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ανάπτυξη νέων δεικτών που να μας πληροφορούν για τα ακόλουθα:
- Μέσος όρος ΑΕΠ αντί κατά κεφαλήν ΑΕΠ
- την ισότητα (ή ανισότητα) στην κατανομή του εισοδήματος που μετριέται από τον συντελεστή Gini
- το ποσοστό απασχόλησης και πώς κατανέμεται σε ομάδες του πληθυσμού
- το δείκτη προσδόκιμου ζωής
- τα μέτρα της οικονομικής ασφάλειας και την ένταση της οικονομικής δραστηριότητας.
Οι δείκτες αυτοί πρέπει να θεωρηθούν ως αξιόπιστη και νόμιμη πηγή από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων και των συνδικάτων.
Πολύ σημαντικό: Ενίσχυση του μακροοικονομικού διαλόγου (MED) και του κοινωνικού διαλόγου σε εθνικό επίπεδο.
Εκπαίδευση
Συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη δημιουργία αποτελεσματικών πρωτοβουλιών για την εκπαίδευση εξασφαλίζοντας:
- Ποιοτική βασική εκπαίδευση για όλους σε όλα τα επίπεδα
- Υποστήριξη και αποζημίωση αντί της ανεργίας
- Προγράμματα για την αντιμετώπιση της ανισότητας
- Προγράμματα για την αντιμετώπιση των κοινωνικών εντάσεων και της ξενοφοβίας
- Προγράμματα δια βίου μάθησης - αναγνώριση και επικύρωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
Στρατηγικές επιτυχίας
Συνδικαλιστική έρευνα
- Χρήση των ήδη υφιστάμενων ερευνών – συνεργασία για νέες έρευνες
Projects:
- Προσδιορισμός των πυρηνικών εισφορών της εκπαίδευσης για την επίλυση της κρίσης
- Προσδιορισμός εθνικών και διακρατικών συνιστωσών της πολιτικής για τα συνδικάτα
Συντονισμένη εφαρμογή της πολιτικής
- Εκστρατείες συμπεριλαμβανομένων των μέσων μαζικής ενημέρωσης
- Δράσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο
Δικτύωση (net working)
- συλλογική διαπραγμάτευση
- Κοινωνικός Διάλογος
Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης τόσο στην εκπαίδευση όσο και στους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών σε χώρες που συμμετείχαν. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της Ουγγαρίας και της Ουκρανίας.
Στην Ουγγαρία μεταξύ άλλων:
- Αυξήθηκαν οι ώρες εργασίας των εκπαιδευτικών
- Αυξήθηκε ο αριθμός των μαθητών κατά τάξη
- Μειώθηκε η χρηματοδότηση των σχολείων από το κράτος στο 50% (το άλλο 50% καταβάλλεται από τις τοπικές αρχές, γεγονός που τους δίνει και ανάλογες εξουσίες στα σχολεία)
- Οι μισθοί των δασκάλων παγοποιήθηκαν από το 2002
- Ο νόμος αναγκάζει τους εκπαιδευτικούς να επιμορφώνονται κάθε 7 χρόνια, για να διατηρούν το δικαίωμα του επαναδιορισμού
- Στο άμεσο μέλλον θα αναγκάζονται να εργάζονται 30 ώρες την εβδομάδα.
Στην Ουκρανία αναφέρθηκε χαρακτηριστικά ότι η κρίση είναι μια μόνιμη κατάσταση και η εκπαίδευση χρειάζεται γενικά καλύτερη χρηματοδότηση. Ο μέσος μισθός των εκπαιδευτικών δεν ξεπερνά τα 275 δολάρια και παρόλο που παίρνουν αύξηση κάθε χρόνο αυτή δεν καλύπτει τον πληθωρισμό. Υπάρχει επίσης πολιτική για κλείσιμο των μικρών σχολείων (με λιγότερους από 100 μαθητές).
Στη δική μας παρουσίαση για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης για τα μέλη των εκπαιδευτικών οργανώσεων της Κύπρου και τους τρόπους με τους οποίους αντιδρούμε ή σχεδιάζουμε να αντιδράσουμε γι’ αυτό, αναφέραμε τα εξής:
- Την προώθηση από την κυβέρνηση και την ψήφιση από τη Βουλή πακέτου μέτρων για εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών που περιλαμβάνει περικοπές σε μισθούς και ωφελήματα των εκπαιδευτικών, χωρίς να προηγηθεί ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος και συμφωνία με τις επηρεαζόμενες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Αναφέρθηκε ότι αυτό είναι πρωτοφανής πρακτική για τα κυπριακά δεδομένα, στην οποία αντιδρούμε, γιατί δεν θέλουμε σε καμιά περίπτωση ο διάλογος που θα έπρεπε να γίνεται ανάμεσα σε μας και τον εργοδότη μας, να αντικατασταθεί με διάλογο ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα.
- Το γεγονός ότι γίνονται προσπάθειες για εργοδότηση όσο γίνεται λιγότερων εκπαιδευτικών για εξοικονόμηση χρημάτων, κάτι που θα αποβεί σε βάρος της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας.
- Τις συντονισμένες προσπάθειες οικονομικών και πολιτικών κύκλων που ελέγχουν και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, να περάσουν στον κόσμο το μήνυμα ότι οι μισθοί και τα προνόμια των Δημοσίων Υπαλλήλων ευθύνονται για την οικονομική κρίση στην Κύπρο, που έχει ως αποτέλεσμα το διασυρμό τους. Την ίδια στιγμή δεν γίνεται καμιά ουσιαστική προσπάθεια για πάταξη της φοροδιαφυγής που είναι μια μάστιγα για την κυπριακή οικονομία, ούτε για φορολόγηση του πλούτου.
- Την πρόθεση της κυβέρνησης, με την οποία συμφωνούν τα κόμματα, να μειώσει κατά 10% τους μισθούς των νεοεισερχομένων στο επάγγελμα εκπαιδευτικών (όπως και των υπόλοιπων Δημοσίων Υπαλλήλων) μέτρο που πλήττει τους νέους και δημιουργεί ανισότητες στο χώρο εργασίας.
- Την προσπάθεια όλων των εκπαιδευτικών οργανώσεων να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη και να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις που δημιουργεί η παραπληροφόρηση από τα ΜΜΕ, με άρθρα στις εφημερίδες και το διαδίχτυο, πληρωμένες διαφημίσεις, δημοσιογραφικές διασκέψεις, απεργιακές κινητοποιήσεις, πορείες διαμαρτυρίας, εκδηλώσεις έξω από τη Βουλή, προσφυγή στη δικαιοσύνη για να διερευνηθεί η νομιμότητα των ψηφισθέντων νομοσχεδίων κ.α. Τους αναφέραμε ότι τη στιγμή εκείνη που συνεδριάζαμε, βρισκόταν σε εξέλιξη εκδήλωση διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή για τη μείωση των κλιμάκων των νεοεισερχόμενων στο επάγγελμα εκπαιδευτικών.
- Γενικά αναφέρθηκε ότι θέλουμε να στείλουμε το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η οικονομική κρίση δεν πρέπει να αγγίξει την εκπαίδευση, της οποίας η ποιότητα πρέπει να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο.
Συμπερασματικά μετά τις παρουσιάσεις όλων των χωρών, ο πρόεδρος της ΕTUCE ανέφερε ότι η εκπαίδευση και η κοινωνική δικαιοσύνη είναι το ίδιο πράγμα και δεν μπορούμε να έχουμε το ένα χωρίς το άλλο. Γι’ αυτό και πρέπει να διαφυλαχτεί η ποιότητα της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης σε κάθε χώρα.
Εισηγήσεις για ένα κοινό πλαίσιο δράσης και διεκδικήσεων:
- Διεκδίκηση καλών συνθηκών εργασίας
- Αποκατάσταση του status των εκπαιδευτικών στην κοινωνία
- Ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος
- Θεσμοθέτηση μικρότερης επιτρεπόμενης χρηματοδότησης της εκπαίδευσης (όχι κάτω από το 6% του ΑΕΠ)
- Εμπέδωση σε όλους τους πολίτες ότι η εκπαίδευση δεν είναι έξοδο, αλλά επένδυση
- Οργάνωση υποστηρικτικών πλατφόρμων και επιδίωξη συμμετοχής κι άλλων κοινωνικών ομάδων σε αυτές ( π.χ. γονείς)
- Ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ των εκπαιδευτικών οργανώσεων της Ευρώπης
- Κοινές εκδηλώσεις και συστράτευση των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών οργανώσεων στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, ώστε να δρουν όλες μαζί σαν μία.
- Αξιοποίηση της μέρας του εκπαιδευτικού
Ως βασικό πόρισμα του συνεδρίου προσυπογράφηκε η πιο κάτω δήλωση:
Η συνάντηση στρογγυλής τραπέζης των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ETUCE, που έλαβε χώρα στο Κίεβο της Ουκρανίας από τις 15 μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου 2011
- Δηλώνει:
Ότι η εκπαίδευση είναι θεμελιώδες δικαίωμα και δημόσιο αγαθό που απαιτεί δημόσια χρηματοδότηση και κεντρικές αποφάσεις.
Ότι η ύψιστη προτεραιότητα για τις εκπαιδευτικές οργανώσεις των χωρών της κεντροανατολικής Ευρώπης αυτή τη στιγμή είναι να αντιταχθούν στις ανεύθυνες πολιτικές περικοπών από κάποιες κυβερνήσεις ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης.
Ότι οι δίκαιες συνθήκες εργασίας για τους εκπαιδευτικούς, που περιλαμβάνουν κατάλληλους χώρους εργασίας και ικανοποιητικό μισθό, είναι ζωτικής σημασίας για την προσφορά εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας που όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες χρειάζονται.
Ότι οι εκπαιδευτικοί είναι εμπειρογνώμονες επαγγελματίες στην εκπαίδευση και γι’ αυτό το λόγο πρέπει να λαμβάνουν μέρος στην διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα.
όποιος προσπαθεί να φιμώσει τις εκπαιδευτικές οργανώσεις αρνούμενος την νομιμότητά τους και/ή εκφοβίζοντας τους αντιπροσώπους τους, είναι και θα εξακολουθήσει να είναι, ενάντια στο συνδικαλιστικό κίνημα στην ολότητά του, στη βάση εθνικής και διεθνούς αλληλεγγύης.
- Επαναβεβαιώνει τη δέσμευση όλων των εκπαιδευτικών οργανώσεων της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης:
Να υπερασπιστούν σθεναρά τα όσα αναφέρονται πιο πάνω στις χώρες τους και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ασκώντας έντονη πίεση στις εθνικές κυβερνήσεις, στα όργανα της ευρωπαϊκής και του Συμβουλίου της Ευρώπης
Να διευκολύνουν έναν σε βάθος συντονισμό ανάμεσα στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ETUCE που να περιλαμβάνει την ανταλλαγή ουσιαστικών πληροφοριών, διαβουλεύσεων και παραγωγικού διαλόγου που έγιναν εντός της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Να ενδυναμώσουν την ενότητα όλων των εκπαιδευτικών οργανώσεων τόσο σε όλες τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα από δράσεις της ETUCE και υπό την αιγίδα της Εκπαιδευτικής Διεθνούς.
Να διασφαλίσουν ότι οι απόψεις των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ETUCE προωθούνται ενεργά σε όλα τα σώματα λήψης αποφάσεων της ETUCE και της EI.
Λουίζα Σόλου Πιττάκαρα
Αντιπρόεδρος ΠΟΕΔ
Χαράλαμπος Παπαδόπουλος
Γενικός Οργανωτικός ΠΟΕΔ
Θέμης Πολυβίου
Γενικός Γραμματέας ΟΕΛΜΕΚ
Αλκίνος Λαζάρου
Μέλος ΚΔΣ ΟΕΛΜΕΚ
